Xuất huyết tử cung bất thường là tình trạng bệnh lý xảy ra có thể liên quan đến u xơ tử cung, polype lòng tử cung, rối loạn nội tiết, tăng sinh nội mạc tử cung, bướu tại cổ tử cung, viêm nhiễm, bệnh lý huyết học… Bệnh gây ra các triệu chứng chảy máu vùng kín, xảy ra tự nhiên có hay không có liên quan đến chu kỳ kinh, hoặc sau quan hệ tình dục.
Bạn đang xem: Ra máu bất thường sau kỳ kinh
Xuất huyết tử cung bất thường là gì?
Xuất huyết tử cung bất thường (thuật ngữ Y khoa là Abnormal Uterine Bleeding – AUB) là tình trạng chảy máu từ tử cung một cách bất thường, khác với các đặc điểm của một chu kỳ kinh nguyệt bình thường. (1)
Tình trạng này làm ảnh hưởng sức khỏe khoảng 1/3 dân số phụ nữ ở độ tuổi sinh sản. Việc chẩn đoán nguyên nhân của tình trạng này khá khó khăn và phức tạp. Do đó, ngay khi có các triệu chứng bất thường, các chị em nên đến ngay cơ sở y tế để được điều trị kịp thời.
Một chu kỳ kinh nguyệt được tính từ ngày đầu tiên ra máu kinh của lần hành kinh này cho đến ngày đầu tiên ra máu kinh của lần hành kinh tiếp theo. Thông thường, chu kỳ kinh nguyệt kéo dài trong khoảng 21 – 35 ngày, hành kinh khoảng từ 3 – 8 ngày, những ngày đầu tiên kinh thường ra nhiều, sau đó giảm dần và sạch kinh. Nếu chu kỳ kinh nguyệt ngắn hơn 21 ngày hay kéo dài hơn 35 ngày, hoặc thay đổi không hành kinh từ 3 – 6 tháng (còn gọi là vô kinh) đều phải được xem là bất thường.
Nguyên nhân gây xuất huyết cổ tử cung
BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Giám đốc Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng xuất huyết tử cung bất thường, các nguyên nhân này được hệ thống hóa lại nằm trong các chữ cái viết tắt tên các nguyên nhân và nhóm các nguyên nhân (PALM & COEIN) giúp các bác sĩ phụ khoa dễ dàng tìm kiếm nguyên nhân gây bệnh một cách toàn diện để điều trị phù hợp. (2)
Hệ thống phân loại nguyên nhân theo PALM & COEIN được Liên đoàn Sản Phụ khoa Quốc tế (FIGO) mô tả từ năm 2011, bao gồm:
Polype lòng tử cung Bệnh cơ tuyến tử cung hay bệnh lý lạc tuyến nội mạc tử cung vào cơ tử cung Các bướu ác tính tử cung Bệnh lý đông cầm máu Rối loạn phóng noãn Chảy máu do các điều trị khác gây ra Bệnh lý chưa xác định rõCác chị em phụ nữ có thể nhận biết các dấu hiệu của bệnh lý thông qua các triệu chứng đi kèm ban đầu như rối loạn kinh nguyệt (kinh kéo dài, lượng nhiều, ra kinh không đúng ngày dự kiến, chảy máu sau giao hợp…), rối loạn tiểu tiện, đau tức vùng hạ vị…
Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, xuất huyết âm đạo bất thường có thể sẽ gây ảnh hưởng đến chức năng mang thai, sinh sản, và ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng sống của người phụ nữ.
Đau tức vùng hạ vị, rối loạn kinh nguyệt… là những triệu chứng thường gặp của các bệnh lý sản phụ khoa gây xuất huyết tử cung bất thườngDấu hiệu chảy máu tử cung bất thường
Các thời điểm và một số hình thái xuất huyết tử cung bất thường (3) Xuất huyết giữa chu kỳ kinh, hoặc không liên quan đến chu kỳ kinh. Xuất huyết ở tuổi dậy thì hoặc quanh mãn kinh, sau mãn kinh. Xuất huyết sau quan hệ tình dục. Ra máu kiểu nhỏ giọt lượng ít vào bất kỳ thời điểm nào trong kỳ kinh nguyệt. Xuất huyết sau 6 – 12 tuần sau sinh, sau mổ lấy thai, sau nạo hút thai… Xuất huyết sau sử dụng một số thuốc, thường là thuốc nội tiết. …Chẩn đoán nguyên nhân gây xuất huyết bất thường
Đầu tiên, bác sĩ sẽ thăm hỏi về sức khỏe của bạn và gia đình, cũng như khai thác sâu các vấn đề về chu kỳ kinh nguyệt của bạn. Do đó, bạn nên ghi lại chi tiết về chu kỳ kinh trước khi gặp bác sĩ như ngày bắt đầu có kinh, thời gian kéo dài mỗi chu kỳ, lượng kinh như thế nào (ít, bình thường, nhiều hay nhỏ giọt…), có kèm triệu chứng đau bụng nhiều hay không…
BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi đang thực hiện ca mổ tại Trung tâm Sản Phụ khoa BVĐK Tâm Anh TP.HCM Tiếp đến, bác sĩ tiến hành kiểm tra phụ khoa tổng quát, và có thể chỉ định thêm một số xét nghiệm và cận lâm sàng cần thiết: Xét nghiệm máu đánh giá loại trừ có thai, đánh giá có thiếu máu không và mức độ thiếu máu; có rối loạn nội tiết không; có rối loạn đông máu, rối loạn chức năng gan thận không… Siêu âm vùng chậu, siêu âm bơm dịch vào buồng tử cung. Chụp MRI hoặc CT scan vùng bụng chậu. Nội soi buồng tử cung. Hút sinh thiết nội mạc tử cung. …Xuất huyết tử cung bất thường có nguy hiểm không?
Tình trạng xuất huyết tử cung bất thường không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, mà còn tác động tiêu cực đến tâm lý của bệnh nhân.
Nếu không được can thiệp điều trị kịp thời, chị em phụ nữ có nguy cơ phải đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm như: Thiếu máu mãn và nặng dẫn đến suy tim, suy nhược cơ thể, mất khả năng tập trung làm việc, vô sinh, sảy thai, sảy thai tiếp, sinh non, thai chết trong tử cung… hoặc bỏ sót các bệnh lý ác tính diễn tiến qua giai đoạn xa và nặng.
Điều trị xuất huyết tử cung bất thường
BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi cho biết, việc xác định phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây xuất huyết tử cung bất thường và một số yếu tố khác như độ tuổi, số con đã có và mong muốn sinh con của bệnh nhân. Tùy nguyên nhân mà các điều trị có thể là nội khoa (điều trị bằng thuốc) hoặc là ngoại khoa (can thiệp phẫu thuật). (4)
Tùy vào nguyên nhân gây xuất huyết tử cung bất thường mà bác sĩ sẽ có chỉ định điều trị phù hợp và hiệu quảPhòng ngừa xuất huyết tử cung bất thường bằng cách nào?
Dưới đây là một số biện pháp giúp phòng ngừa tình trạng xuất huyết tử cung bất thường mà chị em phụ nữ cần biết: Không tự ý hoặc lạm dụng uống thuốc nội tiết mà không có ý kiến bác sĩ phụ khoa. Vệ sinh hàng ngày, luôn giữ vùng kín sạch và khô. Bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết, chất sắt… theo chỉ định của bác sĩ và thông qua chế độ ăn uống hàng ngày. Thăm khám ngay khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường để được xác định chính xác nguyên nhân, có phương án điều trị kịp thời và hiệu quả. Tuân thủ đúng những chỉ định và khuyến cáo của bác sĩ khi điều trị để quá trình hồi phục bệnh nhanh chóng.Chảy máu tử cung bất thường (AUB) ở bệnh nhân trong độ tuổi sinh sản là tình trạng chảy máu không phù hợp với các thông số chu kỳ kinh nguyệt bình thường (tần suất, tính đều đặn, thời gian và lượng máu ra). Hệ thống PALM-COEIN phân loại nguyên nhân của AUB là cấu trúc (polyp, bệnh tuyến-cơ tử cung, u mềm cơ trơn , hoặc ác tính hoặc tăng sản) hoặc không cấu trúc (rối loạn đông máu, rối loạn chức năng rụng trứng, nội mạc tử cung, do thầy thuốc/do thuốc, chưa được phân loại). Đánh giá dựa trên tiền sử kinh nguyệt, khám vùng chậu, xét nghiệm nội tiết tố trong máu và thường là siêu âm qua âm đạo. Điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân nhưng có thể bao gồm các loại thuốc không chứa nội tiết tố hoặc chứa nội tiết tố hoặc một thủ thuật (ví dụ: nội soi tử cung, cắt bỏ u xơ tử cung, cắt bỏ tử cung).
Ra máu bất thường ở tử cung (AUB) là một vấn đề phổ biến. Rối loạn chức năng rụng trứng (không rụng trứng hoặc ít rụng trứng) là nguyên nhân phổ biến nhất của AUB ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ và thường xảy ra ở phụ nữ > 45 tuổi (> 50% số trường hợp) và ở thanh thiếu niên (20% số trường hợp).
Xem thêm: Máy Cắt Sắt Bằng Tia Nước Yc Waterjet, Cắt Tia Nước Thép
Trong một chu kỳ không rụng trứng, estrogen được sản sinh, nhưng hoàng thể không hình thành. Như vậy, sự tiết theo chu kỳ bình thường của progesterone không xảy ra, và estrogen kích thích niêm mạc tử cung không bị cản trở. Không có tác dụng ngược của progesterone, nội mạc tử cung tiếp tục tăng sinh, cuối cùng phát triển vượt quá nguồn cung cấp máu của nó; sau đó bong ra không hoàn toàn và ra máu không đều, đôi khi rất nhiều hoặc trong nhiều ngày. Khi quá trình bất thường xảy ra liên tục, nhắc đi nhắc lại, niêm mạc tử cung có thể trở nên quá sản, đôi khi xuất hiện các tế bào không điển hình hoặc ung thư.
Khi ra máu tử cung bất thường xảy ra ở những bệnh nhân có chu kỳ rụng trứng, quá trình tiết progesteron kéo dài; Kết quả nội mạc tử cung bong ra bất thường, có thể là do nồng độ estrogen vẫn ở mức thấp, gần ngưỡng ra máu (xảy ra trong thời kỳ kinh nguyệt). Ở phụ nữ béo phì, AUB rụng trứng có thể xảy ra nếu nồng độ estrogen cao, dẫn đến vô kinh xen kẽ với ra máu bất thường hoặc kéo dài.
Ra máu ở tử cung nặng hoặc kéo dài mạn tính có thể gây thiếu máu do thiếu sắt Thiếu máu do thiếu sắt Thiếu sắt là nguyên nhân gây thiếu máu phổ biến nhất và thường là do mất máu; kém hấp thu là một nguyên nhân ít phổ biến hơn. Triệu chứng thường không đặc hiệu. Hồng cầu thường nhỏ, nhược sắc... đọc thêm
Nếu AUB là do rối loạn chức năng rụng trứng, thì cũng có thể có vô sinh Rối loạn chức năng phóng noãn Rối loạn chức năng phóng noãn là bất thường, không đều (với ≤ 9 kì kinh nguyệt/năm), hoặc không có phóng noãn. Kinh nguyệt thường không đều hoặc không có. Chẩn đoán thường có thể do tiền sử... đọc thêm .
Nguyên nhân của AUB ở phụ nữ không mang thai trong độ tuổi sinh đẻ có thể được phân loại là do cấu trúc hoặc không do cấu trúc để giúp xác định nguyên nhân và hướng dẫn điều trị. Có thể sử dụng hệ thống phân loại PALM-COEIN (1 Tài liệu tham khảo nguyên nhân gây bệnh Chảy máu tử cung bất thường do rối loạn chức năng phóng noãn (AUB-O) là các chảy máu tử cung bất thường mà sau khi khám và siêu âm không thể được xem như là những nguyên nhân thường gặp (bất... đọc thêm ). PALM-COEIN là cách ghi nhớ các nguyên nhân cấu trúc (PALM) và không cấu trúc (COEIN) gây chảy máu bất thường (xem hình hệ thống phân loại PALM-COEIN Hệ thống phân loại PALM-COEIN
AUB do rối loạn chức năng rụng trứng (AUB-O) là loại AUB không do cấu trúc phổ biến nhất và là nguyên nhân phổ biến nhất nói chung. AUB-O có thể là kết quả của bất kỳ rối loạn hoặc tình trạng nào gây ra tình trạng không rụng trứng hoặc ít rụng trứng (rụng trứng không đều hoặc không thường xuyên—xem bảng Một số nguyên nhân gây rối loạn chức năng rụng trứng Một số Nguyên nhân của vô kinh không phóng noãn
Tăng prolactin máu
Quanh lần có chu kì kinh nguyệt đầu tiên hoặc quanh thời kỳ mãn kinh
Bệnh tự phát vô căn (đôi khi xảy ra khi nồng độ gonadotropin bình thường)
Quanh thời kỳ mãn kinh, AUB-O có thể là dấu hiệu sớm của suy buồng trứng; các nang trứng vẫn đang phát triển nhưng mặc dù nồng độ hormone kích thích nang trứng (FSH) tăng lên nhưng không sản xuất đủ estrogen để kích hoạt sự rụng trứng.
Khoảng 20% số phụ nữ bị bệnh lạc nội mạc tử cung Lạc nội mạc tử cung Trong lạc nội mạc tử cung, các tế bào nội mạc tử cung bị lạc chỗ trong tiểu khung bên ngoài buồng tử cung. Các triệu chứng tùy thuộc vào vị trí của lạc nội mạc tử cung. Bộ ba triệu chứng kinh... đọc thêm có AUB-O do cơ chế chưa rõ. Các nguyên nhân khác là giai đoạn nang trứng ngắn và rối loạn chức năng giai đoạn hoàng thể (do progesterone kích thích nội mạc tử cung không đủ); sự sụt giảm nhanh chóng của estrogen trước khi rụng trứng có thể ra đốm máu.
Các nguyên nhân khác gây rối loạn rụng trứng là bệnh hệ thống (ví dụ: bệnh gan hoặc thận, hội chứng Cushing). Căng thẳng đáng kể về thể chất hoặc tinh thần hoặc dinh dưỡng kém là những nguyên nhân điển hình của vô kinh vùng dưới đồi, nhưng một số bệnh nhân bị thiểu rụng trứng và do đó, bị thiểu kinh. Trong một số trường hợp, AUB-O là vô căn (đôi khi xảy ra khi nồng độ gonadotropin bình thường).
